Jonge mantelzorgers

Ook kinderen en jongeren kunnen mantelzorger zijn. 

Op deze pagina

​​​Wanneer ben je een jonge mantelzorger?

Als je opgroeit in een gezin met een zieke ouder, een broer of zus met een beperking of iemand met een psychische kwetsbaarheid, dan is de kans groot dat jij mantelzorger bent.

Je neemt taken op in het gezin die andere jongeren (nog) niet opnemen. Je maakt je zorgen over de situatie in het gezin.

We spreken over jonge mantelzorgers tot de leeftijd van 24 jaar.

Enkele cijfers

  • 1 op 5 Vlaamse tieners tussen 11 en 18 jaar is jonge mantelzorger. Het gaat om 119.000 jongeren die wonen bij een persoon met een beperking of een langdurige ziekte. (Bronselaer et al., 2021)

  • 5% van de Vlaamse jongeren (of 27.253 jongeren) tussen 11 en 18 jaar neemt minstens 4 uur per week taken op voor een zorgbehoevend gezinslid. (Bronselaer et al., 2021)

  • 1 op 3 Vlaamse jongeren tussen 18 en 25 jaar is jonge mantelzorger. (Zorgenquête, 2021)

Elke situatie is uniek

De combinatie van opgroeien, zorgen, studeren/werken en verdiende ontspanning is niet eenvoudig.

Vind je het soms lastig om voor iemand te zorgen, ook al zie je die persoon graag?

Heb je weinig tijd om je te ontspannen, te studeren, af te spreken met vrienden, je te concentreren op school, op je (vakantie)job...?

Het is best te begrijpen dat je het soms moeilijk hebt.

Als jonge mantelzorger neem je vaak verschillende taken op. Die kunnen heel uiteenlopend zijn, afhankelijk van de noden van de persoon voor wie je zorgt:

Say what?!

Je zal al wel veel gekke termen gehoord hebben als het gaat over de ziekte of handicap van je ouder, broer of zus. Ook voor jonge mantelzorgers worden verschillende termen gebruikt. Bijvoorbeeld: 

  • KOPP of KOAP

KOPP staat voor kinderen van ouders met psychische problemen.

KOAP staat voor kinderen van ouders met een afhankelijkheidsprobleem.

Soms is het niet duidelijk wat er aan de hand is, of weet je niet goed hoe je er over kan praten. Het Familieplatform kan ondersteuning bieden. Meer informatie vind je op Psychosenet.be.​

Similes geeft een overzicht van boeken die je helpen om te begrijpen wat aan de hand is.

  • Brussen

Een brus is een broer of zus van iemand die zorg nodig heeft vanwege een ziekte of beperking.

Hoe houd je het vol?

Veel jonge mantelzorgers relativeren hun situatie en denken “het is allemaal zo erg nog niet".

Jouw situatie moet ook niet erg zijn om hulp te mogen vragen. Je hoeft dit niet alleen te dragen.

Voor alle mantelzorgers – jong en oud – geldt: draag ook zorg voor jezelf. Alleen als je zorg draagt voor jezelf, kan je zorg blijven dragen voor een ander. Met zelfzorg versterk je je veerkracht.

  • Praat over wat je meemaakt. Met vrienden of familie, maar misschien ook met jongeren die hetzelfde meemaken.

  • Laat mensen in jouw omgeving weten wat er thuis speelt. Bijvoorbeeld familie, leerkrachten en/of buren. Zo kunnen ze er rekening mee houden en misschien ook wel helpen. 

  • Vraag op tijd hulp. Dit is niet altijd gemakkelijk. Maar denk eraan: mensen helpen graag als ze weten hoe ze jou kunnen helpen. Waar kan jij hulp bij gebruiken?

  • Maak tijd voor leuke dingen. Of om gewoon eens niets te doen. Zo laad je jouw batterijen op.

  • Informeer je over de ziekte of beperking van je ouder, broer of zus. Zo weet je beter wat je mag verwachten.

Waar kan je terecht als jonge mantelzorger?

Je zal er versteld van staan hoeveel mensen jou willen helpen.

Dus kom naar buiten en praat erover met iemand waar je je goed bij voelt:

Loopt het heel moeilijk en durf je niet goed naar iemand toe te stappen? Probeer dan eens bij AWEL, de telefonische en online hulplijn voor kinderen en jongeren,. Daar kan je anoniem terecht en zij luisteren heel graag naar wat jij te vertellen hebt. Je kan ook met hen chatten.