Hoe creëer je in het ziekenhuis een mantelzorgondersteunende omgeving?
Een ziekenhuisopname heeft niet alleen gevolgen voor de patiënt, maar ook voor de mensen die dagelijks voor hen zorgen: de mantelzorgers. Zij zijn vaak de stille kracht achter het herstelproces. Ze brengen rust, vormen de brug tussen thuis en het ziekenhuis en waarborgen de continuïteit van zorg. Tegelijk kan die zorg erg belastend zijn en hebben ze zelf nood aan erkenning, ondersteuning en betrokkenheid in het zorgproces.
De mantelzorger: een waardevolle partner in het ziekenhuis
Voor zorgprofessionals, zowel in ziekenhuizen als daarbuiten, kunnen mantelzorgers een belangrijke partner zijn. In een gezondheidszorg die gekenmerkt wordt door snelle veranderingen, zoals kortere ziekenhuisopnames, dragen mantelzorgers bij aan een betere continuïteit van de zorg. Ze brengen een schat aan kennis en ervaring mee over de zorgvrager. Die informatie kan het zorgteam helpen om beter in te spelen op individuele behoeften van de patiënt. Daarnaast is het belangrijk om de grenzen van de mantelzorger te bewaken. De draagkracht van mantelzorgers is niet onbeperkt en hun participatie mag nooit vanzelfsprekend zijn. Heldere afspraken, regelmatige afstemming en ondersteuning op maat zijn cruciaal om mantelzorg duurzaam te houden.
Een mantelzorgondersteunend ziekenhuis: waar begin je?
Om zorgorganisaties en professionals te inspireren een mantelzorgvriendelijke omgeving te creëren, ontwikkelden mantelzorgvereniging Coponcho en onderzoekscentrum 360° Zorg en Welzijn van HOGENT de gids “Bouwstenen mantelzorg”. De gids is opgebouwd rond vier essentiële pijlers: erkennen, informeren, signaleren en ondersteunen. Samen vormen ze een compleet kader voor betere samenwerking tussen zorgverleners en mantelzorgers:
1. Erkennen
Mantelzorgers zijn een cruciale schakel in de zorg, maar toch zijn ze te vaak onzichtbaar. Door te sensibiliseren rond mantelzorg, mantelzorgers zichtbaar te maken en hun inspanningen te waarderen, help je hen zich gesteund te voelen. De gids biedt inzichten over hoe je dit in de praktijk brengt, zoals het erkennen van hun rol in gesprekken en het bieden van praktische voordelen.
2. Informeren
Mantelzorgers hebben nood aan heldere informatie over het zorgtraject, bij wie en waar ze terecht kunnen met vragen, maar ook over de ondersteuningsmogelijkheden die voor hen beschikbaar zijn. Tegelijkertijd kennen zij de patiënt vaak als geen ander en kunnen zij zorgverleners waardevolle informatie bieden. In de gids ontdek je manieren om mantelzorgers beter te informeren én hen aan te moedigen relevante inzichten te delen.
3. Signaleren
Bijna de helft van de mantelzorgers vindt het moeilijk om hun eigen noden te bespreken met zorgprofessionals. Ze steken dus niet zomaar hun hand op om hulp te vragen. Daarom is het belangrijk dat zorgverleners signalen van stress of uitputting tijdig herkennen. De gids reikt je tools aan om deze signalen te interpreteren en een gesprek aan te gaan zodat je kunt inspelen op hun noden.
4. Ondersteunen
Mantelzorgers ondersteunen betekent maatwerk bieden. Of het nu gaat om tijdelijke ontlasting via respijtzorg, praktische hulp, of een luisterend oor, elk stukje hulp maakt een verschil. Deze bouwsteen helpt zorgorganisaties om de draagkracht van mantelzorgers te vergroten zonder hun grenzen te overschrijden.
Verbinding
De vier bouwstenen zijn met elkaar verbonden: mantelzorgers kunnen pas echt goed worden ondersteund als ze worden erkend, geïnformeerd en hun noden tijdig worden gesignaleerd. Dit vraagt om een cultuur van samenwerking tussen zorgverleners, mantelzorgers en zorgvragers. Het doel? Een zorgomgeving waarin iedereen zich gehoord en gesteund voelt.
Aan de slag binnen je eigen organisatie
In de inspiratiegids ontdek je inspirerende good practices van verschillende Vlaamse zorginstellingen en welzijnsorganisaties. We bespreken concrete acties - groot en klein, op korte en op lange termijn - die je als professional en organisatie kan ondernemen en eindigen elk hoofdstuk met handige reflectievragen.
